Φαγητό που θερμαίνει!
της Σίλβια Ριμπέιρο (*)Το Μεξικό είναι ένα θλιβερό παράδειγμα αυτού ( βλέπε: Να φας ή να μη φας; Ποιός αποφασίζει; La Jornada, 25/8/12)
Ο ρόλος αυτής της αλυσίδας στο κλιματικό χάος είναι θεμελιώδης, καθώς όμως η πραγματικότητα αυτή είναι πολύ διαφορετική από την προπαγάνδα των επιχειρήσεων, πολλοί αναρωτιούνται σε τι βασίζονται αυτές οι διατυπώσεις. Μια παραπομπή είναι το έγγραφο της Grain «Τρόφιμα και κλιματική αλλαγή, ο ξεχασμένος κρίκος» (www.grain.org), που δίνει μια ιδέα από τις σημαντικότερες ανάμεσα σε περισσότερες από 350 πηγές που ξεχωρίζουν.
Η πλειοψηφία από τις επίσημες μελέτες – από την έκθεση Stern του Ενωμένου Βασιλείου ως το Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και άλλα ιδρύματα – τοποθετούν την βιομηχανική γεωργία – σε μεγάλο βαθμό, στη μονοκαλλιέργεια, με υψηλή χρήση πρώτης ύλης (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, υβριδικούς ή διαγονιδιακούς σπόρους) – ως υπεύθυνη για το 11% έως 15% των εκπομπών αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (GEI), δίνοντάς τους την τρίτη ή τέταρτη θέση ανάμεσα στους παράγοντες που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο, αυτό δεν αντανακλά το σύνολο του προβλήματος, γιατί το αγροτοβιομηχανικό διατροφικό σύστημα είναι άμεσα συνδεδεμένο με σημαντικά ποσοστά άλλων μεγάλων παραγόντων που ταυτίζονται με τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής (μεταφορές, παραγωγή ενέργειας, αποψίλωση).
Η αποψίλωση και η αλλαγή της χρήσης του εδάφους, στις οποίες αποδίδεται το 20% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (GEI), πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 70% και 90% της επέκτασης του αγροτικού συνόρου, που εισβάλει στις σαβάνες, τα αγροκτήματα, τα δάση και τους υγροτόπους ώστε να εγκαταστήσουν βιομηχανικές μονοκαλλιέργειες προϊόντων ελεγχόμενων από τις πολυεθνικές, όπως η σόγια, το ζαχαροκάλαμο, το φοινικέλαιο, το βιομηχανικό καλαμπόκι και η κράμβη.
Άλλος παράγοντας είναι η μεγάλη κίνηση στις μεταφορές που απαιτεί αυτό το διατροφικό σύστημα, από τη μεταφορά της σοδειάς στις κεντρικές αποθήκες, σε κέντρα επεξεργασίας, σημείων διανομής, πώλησης και επιπλέον μιας τεράστιας ποσότητας διεθνούς μεταφοράς τροφών που στη πλειοψηφία τους δεν είναι αναγκαίες, αλλά που γίνονται για το κέρδος που αποκτούν οι εταιρίες αγοράζοντας φτηνά σε μια χώρα και πουλώντας ακριβά σε άλλες, πουλώντας μας ακριβά την πολυτέλεια να τρώμε οποιοδήποτε προϊόν εκτός εποχής σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου. Η Grain υπολογίζει ότι το 5 με 6 τοις εκατό των αερίων στις μεταφορές οφείλονται στο διατροφικό σύστημα.
Άλλο ένα 8 με 10 τοις εκατό οφείλεται, βάσει πολυάριθμων στοιχείων, στην βιομηχανία της επεξεργασίας και συσκευασίας των τροφών, 1 με 2 τοις εκατό στην ενέργεια για την ψύξη και άλλο 1 με 2 τοις εκατό στην πώληση σε αποθήκες. Ως εκ τούτου, η επεξεργασία, συσκευασία και λιανική πώληση των τροφών είναι υπεύθυνη μεταξύ 15% και 20% στις πρόσθετες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Αυτή η μορφή παραγωγής, διανομής και βιομηχανικής κατανάλωσης παράγει ένα τεράστιο τροφικό απόβλητο: από τις γεωργικές εγκαταστάσεις ως τους μεταποιητές, διανομείς και λιανοπωλητές, εκτιμάται ότι το μισό της τροφής πετάγεται! Αυτό, εξηγεί η Grain, θα ήταν επαρκές για να τραφούν 6 φορές όλοι οι πεινασμένοι του κόσμου. Σύμφωνα με επίσημες πληροφορίες, 3 έως 5 τοις εκατό των εκπομπών αερίων προέρχονται από μεγάλα αστικά σκουπίδια. Το 90% αυτών των αερίων οφείλεται σε αλλοίωση των τροφίμων.
Συνοψίζοντας, το διατροφικό αγροτοβιομηχανικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου κατά 11% με 15% για την βιομηχανική γεωργία, 15% με 18% για αποψίλωση, 15% με 20% για τις μεταφορές, επεξεργασία, συσκευασία, ψύξη και πώληση στα σουπερμάρκετ και 3% με 4% για αποσύνθεση των τροφών που θα καταλήξουν στους σκουπιδότοπους.
Στο σύνολο είναι υπεύθυνο για το 44% και 57% των εκπομπών αερίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Άλλες μελέτες για τις εκπομπές αερίου για την εντατική εκτροφή ζώων – που δεν έγινε λεπτομερώς στα προηγούμενα στοιχεία – τοποθετούν τα ποσοστά στην ανώτερη κλάση.
Επιπλέον, η βιομηχανική γεωργία χρησιμοποιεί (και μολύνει με φυτοφάρμακα) το 70% του παγκόσμιου πόσιμου νερού. Από αυτό που μένει μόνο πέντε εταιρείες του παγκόσμιου διατροφικού συστήματος – Danone, Nestlé, Unilever, Anheuser-Bush και Coca Cola – καταναλώνουν, στην πραγματικότητα ιδιωτικοποιώντας, αρκετό νερό που θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις οικιακές καθημερινές ανάγκες κάθε ανθρώπου πάνω στον πλανήτη.
Παράδοξα, αυτή η αγροτοβιομηχανία δε δίνει για να φάει ούτε καν η πλειοψηφία: το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού τρέφεται χάρη σε αυτά που παράγουν οι αγρότες και οι αγροτικές οικογένειες, οι ιθαγενείς, οι τροφοσυλλέκτες, οι ψαράδες, τα περιβόλια. (βλέπε: Ποιος θα μας τροφοδοτήσει; Όμιλος ETC).
Οι εναλλακτικές υπάρχουν και είναι στο χέρι μας: να βγούμε από την αγροτοβιομηχανία στηρίζοντας και ενδυναμώνοντας το τροφικό δίκτυο του χωριού, την πολιτιστικά διαφορετική και αποκεντρωμένη παραγωγή, χωρίς τοξικά, τις τοπικές λαϊκές. Έτσι με αυτόν τον τρόπο μπορούν να ανασυσταθούν τα εδάφη, ο μεγαλύτερος παράγοντας απορροφητικότητας και συγκράτησης του άνθρακα του πλανήτη.
(*) Η Σίλβια Ριμπέιρο, είναι ερευνήτρια του Ομίλου ΕΤC
ΠΗΓΗ: "Εργατικός Αγώνας"
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου